„Sztuka opiera się na obrazie, więc teatr by żyć musi opierać się na obrazie.”
(Zofia Tomczyk-Watrak)

poniedziałek, 28 lutego 2011

„Prawdziwy mój styl zaczął się od współpracy z teatrami”

„Reżyserzy i dyrektorzy ówczesnych teatrów byli zbyt literacko nastawieni, aby ingerować w plakat. – wspomina Franciszek Starowieyski – Z wyjątkiem dwóch: oczywiście Kundzia Swinarskiego, którego cennym uwagom wiele zawdzięczam, i o dziwo, Świderskiego, dyskutującego bardzo twórczo o każdym projekcie.”

Inspirujące rozmowy, do których dochodziło w Dramatycznym, znalazły bezpośrednie przełożenie na twórczość Franciszka Starowieyskiego. Krytycy uznają współpracę z Teatrem za jeden z ważniejszych okresów dla artysty. Zaprojektował tu m.in. takie plakaty, jak Anioł wstąpił do Babilonu, Kochanek. Lekki ból, Czerwona magia czy w końcu przełomowy Frank V, w którym Starowieyski przedstawiał narożnik dziewiętnastowiecznego banku przechodzący od dołu w czaszkę. Była to pierwsza realizacja ujawniająca w twórczości artysty fascynację śmiercią, inspiracje sztuką dawną (m.in. XIX-wieczna grafiką, symbolizmem, barokowym ornamentem), elementy turpistyczne a także surrealistyczny sposób łączenia obcych sobie elementów. Plakat pozostaje w widocznej korelacji ze scenografią autorstwa Ewy Starowieyskiej i Konrada Swinarskiego. W obu wykorzystano ten sam motyw architektoniczny – wspomniany narożnik banku.




Na wystawie zostanie zaprezentowany m.in. plakat Frank V oraz zdjęcia scenografii autorstwa Ewy Starowieyskiej i Konrada Swinarskiego.

czwartek, 24 lutego 2011

Wesele

Teatr Dramatyczny, do 1957 roku funkcjonujący jeszcze jako Teatr Domu Wojska Polskiego, w 1955 roku rozpoczął swoją działalność w nowej siedzibie – Pałacu Kultury i Nauki – Weselem Stanisława Wyspiańskiego.
Był to już drugi raz kiedy, zespół Teatru Domu Wojska Polskiego podjął się wystawienia Wesela. Za pierwszym razem, w przedstawieniu z 1944 roku, Jan Świderski zagrał Pana Młodego, jedenaście lat później, w inscenizacji warszawskiej wcielił się w Poetę. Od jednego Wesela do drugiego wiele się zmieniło, jednak pewne rzeczy zostały niezmienne – zarówno w 1944 roku, jak i w 1955 spektakl zapowiadał ten sam plakat autorstwa Henryka Tomaszewskiego. Stanowi on przykład wczesnej twórczości artysty, charakteryzującej się przemyślaną typograficzną strukturą. Widoczne inspiracje sztuką ludową są nawiązaniem do klimatu scenografii autorstwa wybitnego artysty Andrzeja Pronaszki.
Twórcy spektaklu chcieli, by był on polityczną i społeczną diagnozą państwa. Jednak publiczność odebrała to zupełnie inaczej: najważniejsze było dla niej, że Wesele w ogóle się gra. „Wyspiański był odbierany sensualnie a nie intelektualnie” pisała Joanna Krakowska. Tomaszewski i Pronaszko zapewne się do tego przyczynili.






Na wystawie zostanie zaprezentowany plakat Wesele Henryka Tomaszewskiego oraz zdjęcia scenografii autorstwa Andrzeja Pronaszki.

poniedziałek, 21 lutego 2011

Waldemar Świerzy

"Plakat teatralny to sygnał na ulicę o tym, co się tam w środku, w teatrze będzie działo. Jest obietnicą. Jest w pewnym sensie reklamą, ale taką bezinteresowną."

piątek, 18 lutego 2011

"Plakat jest obietnicą"



Teatr i plakat, te dwa wydawałoby się całkowicie odmienne światy, łączy wspólna bardzo ważna cecha, pozwalająca stworzyć pomiędzy nimi wyjątkową więź. Oba prowokują widza obrazem, a słowem uzupełniając przesłanie. Plakat jest niezależną dziedziną sztuki. Posiada własny język, semantykę potrzebną do stworzenia obrazu, będącego głównym elementem przekazu. To właśnie ów obraz, wywołuje u odbiorcy pożądane skojarzenia, wyzwala emocje i stanowi nie tylko o wartości artystycznej plakatu ale przede wszystkim o jego funkcjonalności. Nic więc dziwnego, iż teatr, dziedzina sztuki wiecznie poszukująca, często wykraczająca poza znane obszary wyobraźni, jest wyjątkowym źródłem inspiracji dla twórców plakatu. Wydawałoby się, że w ubogiej, dwuwymiarowej przestrzeni, znajduje swą pointę dzieło stworzone talentami ludzi teatru – aktorów, reżysera, scenografa.
Plakat powstały do konkretnego spektaklu jest dziełem złożonym, jest wynikiem połączenia wrażliwości i inteligencji wielu wybitnych twórców. Zatem, jak żadna z innych dziedzin artystycznych, ma szansę wykraczania poza określone granice. Ten wolny świat wyobraźni, pozbawiony rygorów formalnych, to przestrzeń, w której rodzą się dzieła wybitne, ponadczasowe.
Określany mianem sygnału lub obietnicy plakat teatralny, jest rzeczywiście obietnicą przeżycia czegoś wyjątkowego, ale tylko w teatrze, podczas spektaklu, może się ona spełnić. A plakat?
Musi “przyciągnąć” widza, drażniąc, prowokując, inspirując wyobraźnię i wreszcie składając obietnicę.
To doskonała symbioza zrodzona nie z konieczności ale wzajemnej fascynacji.

Maria Kurpik
Kurator
Muzeum Plakatu w Wilanowie

wtorek, 15 lutego 2011

Muzeum Plakatu w Wilanowie

Dnia 4 czerwca 1968 roku otwarto Muzeum Plakatu w Wilanowie Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie. Powstało jako pierwsze na świecie muzeum poświęcone tej dziedzinie twórczości. Od początku swego istnienia stanowiło przykład dla instytucji pokrewnych, które szybko zaczęły powstawać na świecie.
Obecnie muzeum posiada jedną z największych kolekcji plakatu artystycznego w świecie liczącą ponad 60 000 tytułów. Zbiór plakatu polskiego z lat 1892 - 2010 jest najpełniejszym na świecie zestawem prac uznanych za kanon w tej dziedzinie twórczości. Kolekcja plakatu obcego, która powstaje głównie dzięki przekazom warszawskiego Biennale i darom artystów z całego świata uznawana jest także za jedną z lepszych kolekcji światowego plakatu artystycznego.
Podobnie jak inne placówki muzealne Muzeum Plakatu gromadzi, opracowuje i konserwuje zbiory, prowadzi także działalność wydawniczą.
Za popularyzację sztuki plakatu Muzeum zostało odznaczone w 1983 roku Medalem Honorowym « Ernst Litfass 1816 - 1874» (nagroda imienia projektodawcy tradycyjnego słupa ogłoszeniowego). Medal został przyznany przez Fachverband Aussenwerbung w Düsseldorfie.
Od 1994 roku do Muzeum przeniesiono najpoważniejszy i najstarszy na świecie konkurs w dziedzinie plakatu - Międzynarodowe Biennale Plakatu w Warszawie. Co dwa lata do Muzeum napływa z całego świata ponad 3000 prac, z których Międzynarodowe Jury nagradza prace w trzech kategoriach tematycznych.
Muzeum opracowuje ok 30 wystaw rocznie prezentowanych we własnych salach oraz w najbardziej prestiżowych galeriach i muzeach w kraju i zagranicą.

Pamięć. Plac Defilad

Od początku naszej obecności w Teatrze Dramatycznym próbujemy zmierzyć się z miejscem, w jakim przyszło nam działać – z obciążoną historią i pełną tajemnic przestrzenią pomieszczeń, magazynów, zakamarków, niekończących się korytarzy, sal kolumnowych, a nawet miejsc o pierwotnie politycznym przeznaczeniu jak Loża Stalina.

W projekcie PAMIĘĆ. PLAC DEFILAD badamy aurę historyczności, absurdalności, utopijności i poetyckości przestrzeni, w której Teatr Dramatyczny się znajduje – Pałacu Kultury i Nauki. Za pomocą zdarzeń na pograniczu sztuki i działania społecznego podejmujemy grę z tym „zżartym przez grzyb i pleśń starym szaletem na środkowoeuropejskim rozdrożu” (Konwicki) i chcemy otworzyć dyskusję na temat naszej historii i tożsamości.

Autorki projektu: Dorota Sajewska, Katarzyna Szustow

PAMIĘĆ. PLAC DEFILAD #1: Alternatywny Kongres Kultury (12/13 grudnia 2009)
W 28. rocznicę przerwania przez wybuch stanu wojennego Kongresu Kultury odbywającego się wówczas w Teatrze Dramatycznym.

PAMIĘĆ. PLAC DEFILAD #2: 50 lat Kartoteki (26–28 marca 2010)
W 50. rocznicę prapremiery Kartoteki Tadeusza Różewicza w reżyserii Wandy Laskowskiej.

PAMIĘĆ. PLAC DEFILAD #3: Dramaturgia plakatu
(15 kwietnia – 19 czerwca 2011)
Wystawa plakatów Teatru Dramatycznego od czasu Teatru Wojska Polskiego po Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy im. Gustawa Holoubka w Muzeum Plakatu w Wilanowie