czwartek, 31 marca 2011
"Wizyta starszej Pani"
niedziela, 27 marca 2011
"Wrażenie wzrokowe jest pierwsze"
Jan Kosiński zaprojektował scenografie do 33 sztuk w Teatrze Dramatycznym, a do dwóch z nich – Romulusa Wielkiego (z 1966 r.) oraz Mądremu biada (z 1967 r.) – także plakaty.
Cechą charakterystyczną jego projektów jest ścisła korelacja tego, co na plakacie, z tym, co na scenie. Kosiński niemal dosłownie przenosi poszczególne motywy scenograficzne na afisz. Jednak dosłowność cytatu nie oznacza w jego przypadku dosłowności samych projektów. W jego pracach dominuje skrót i umowność. To sam widz ma wytworzyć w sobie iluzję. Obraz ma mu tylko w tym pomóc, ponieważ „nie jesteśmy w stanie stworzyć mu jej gotowej”. Jak mówił: „LAS to coś więcej niż DRZEWO w liczbie mnogiej.”
W projektach scenografii, a także plakatów artysta daleki był od hegemonii tekstu. Jego zwrot „od ilustracji do iluminacji” potwierdzał, że związek z tekstem może być dość luźny i nieprosty.
Kosiński projektował głównie dekoracje o charakterze architektonicznym, przechodząc od form monumentalnych po filigranowe. Zyskał sobie miano klasyka, gdyż ze swobodą potrafił posługiwać się dawnymi konwencjami teatralnymi: umownością antyku czy sceny elżbietańskiej.
Jan Kosiński, Mądremu biada, 1967
Mądremu biada, 1967
scenografia: Jan Kosiński
Jan Kosiński (1916–1974), wybitny scenograf, w latach 1956–1961 kierownik artystyczny Teatru Dramatycznego.
Na wystawie będzie można zobaczyć plakaty oraz zdjęcia scenografii Jana Kosińskiego do sztuk Romulus Wielki i Mądremu biada. Zostaną także zaprezentowane zdjęcia scenografii m.in. do spektakli: Policjanci, Wizyta Starszej Pani, Po upadku.
Cechą charakterystyczną jego projektów jest ścisła korelacja tego, co na plakacie, z tym, co na scenie. Kosiński niemal dosłownie przenosi poszczególne motywy scenograficzne na afisz. Jednak dosłowność cytatu nie oznacza w jego przypadku dosłowności samych projektów. W jego pracach dominuje skrót i umowność. To sam widz ma wytworzyć w sobie iluzję. Obraz ma mu tylko w tym pomóc, ponieważ „nie jesteśmy w stanie stworzyć mu jej gotowej”. Jak mówił: „LAS to coś więcej niż DRZEWO w liczbie mnogiej.”
W projektach scenografii, a także plakatów artysta daleki był od hegemonii tekstu. Jego zwrot „od ilustracji do iluminacji” potwierdzał, że związek z tekstem może być dość luźny i nieprosty.
Kosiński projektował głównie dekoracje o charakterze architektonicznym, przechodząc od form monumentalnych po filigranowe. Zyskał sobie miano klasyka, gdyż ze swobodą potrafił posługiwać się dawnymi konwencjami teatralnymi: umownością antyku czy sceny elżbietańskiej.
scenografia: Jan Kosiński
Jan Kosiński (1916–1974), wybitny scenograf, w latach 1956–1961 kierownik artystyczny Teatru Dramatycznego.
Na wystawie będzie można zobaczyć plakaty oraz zdjęcia scenografii Jana Kosińskiego do sztuk Romulus Wielki i Mądremu biada. Zostaną także zaprezentowane zdjęcia scenografii m.in. do spektakli: Policjanci, Wizyta Starszej Pani, Po upadku.
piątek, 25 marca 2011
"Operetka"
Częstym tematem zarówno na scenie, jak i na plakatach Teatru Dramatycznego jest cielesność. Ciało człowieka, które poddawane jest eksperymentom, deformacji, negacji, fragmentaryzacji może być wyrazem ekspresji czy buntu. Takim właśnie gestem artystycznego buntu był przedstawiający nagie pośladki plakat Jerzego Czerniawskiego z 1980 roku do Operetki w reżyserii Macieja Prusa.
Jerzy Czerniawski, Operetka, 1980
poniedziałek, 21 marca 2011
"Kobieta z morza" 2005
na zdjęciu: Danuta Stenka, Władysław Kowalski
piątek, 18 marca 2011
"Ożenek" - 1961
Ewa Starowieyska
Ewa Starowieyska zawiesza nad sceną na zasadzie emblematu, ornamentu złote kopuły cerkiewne. Nie jest to architektura sceniczna, lecz symbol pewnej kultury. […] Scenografia, zdradzająca niezwykły instynkt formy i koloru, przekazała najważniejszą podstawową intencję inscenizacji. Jest nią wydobycie komizmu sytuacyjnego i pokazanie go jako wartości samej w sobie.
Andrzej Wirth, recenzja spektaklu Ożenek, „Nowa Kultura”, nr 47 (608), 19 listopada 1961 r.)
Ewa Starowiejska zaczynała pracę, gdy w teatrze polskim zarysowywał się prąd zwany potem „polską szkołą scenografii”. Dla Teatru Dramatycznego projektowała w pierwszej połowie lat 60. Wtedy swoje najważniejsze scenografie (Anioł zstąpił do Babilonu, Frank V) realizowała we współpracy z Konradem Swinarskim. Powróciła do Dramatycznego jeszcze w połowie lat 90., gdzie z Antonim Liberą zrealizowała trzy spektakle: Szczęśliwe dni (1995), Czekając na Godota (1996), oraz Końcówkę (1997).
Ożenek, 1961
Na wystawie będzie można zobaczyć zdjęcia scenografii przygotowywanych przez Ewę Starowieyską do spektakli Ożenek i Frank V.
Andrzej Wirth, recenzja spektaklu Ożenek, „Nowa Kultura”, nr 47 (608), 19 listopada 1961 r.)
Ewa Starowiejska zaczynała pracę, gdy w teatrze polskim zarysowywał się prąd zwany potem „polską szkołą scenografii”. Dla Teatru Dramatycznego projektowała w pierwszej połowie lat 60. Wtedy swoje najważniejsze scenografie (Anioł zstąpił do Babilonu, Frank V) realizowała we współpracy z Konradem Swinarskim. Powróciła do Dramatycznego jeszcze w połowie lat 90., gdzie z Antonim Liberą zrealizowała trzy spektakle: Szczęśliwe dni (1995), Czekając na Godota (1996), oraz Końcówkę (1997).
Na wystawie będzie można zobaczyć zdjęcia scenografii przygotowywanych przez Ewę Starowieyską do spektakli Ożenek i Frank V.
wtorek, 15 marca 2011
"Czarna komedia"
Podczas pracy nad spektaklem Czarna komedia w reżyserii Piotra Piaskowskiego spotkało się kilka wybitnych osobowości artystycznych. Plakat zaprojektował Franciszek Starowieyski, scenografię Xymena Zaniewska-Chwedczuk. To również z jej inicjatywy na scenie pojawiły się rzeźby Jerzego Jarnuszkiewicza, wybitnego polskiego rzeźbiarza, pedagoga, autora m.in. Pomnika Małego Powstańca na Starym Mieście czy współautora projektu pomnika „Droga” dla Muzeum w Oświęcimiu-Brzezince z 1957 roku. Jednocześnie Zaniewska przygotowała pokaz prac Jarnuszkiewicza we foyer Dużej Sceny w Dramatycznym. Odbył się on w 1969 roku przy okazji premiery, jednak wydarzenie to przeszło w zasadzie bez echa, mimo że niewątpliwie zasługiwało na więcej uwagi.
Zaniewska (do 1982 roku główna scenografka Telewizji Polskiej) i Jarnuszkiewicz wykładali na warszawskiej ASP. To właśnie Jarnuszkiewicz zrewolucjonizował nauczanie artystyczne w Polsce. Wprowadził nowatorskie metody kształcenia, a także dokumentacji – jako pierwszy wykorzystał do tego celu fotografię. Co istotne, nigdy nie nauczał na przykładach własnych prac, dlatego też jego twórczość pozostawała raczej mało znana. Indywidualne pokazy rzeźb Jarnuszkiewicza, jak ten w Dramatycznym, należały do rzadkości. Xymena Zaniewska zaprezentowała kilkanaście abstrakcyjnych kompozycji z metalu. Były to ażurowe, geometryczne rzeźby, w większości powstałe ze szkieletowego systemu prętów i podciągów, o aktywnej estetycznie strukturze.
Xymena Zaniewska-Chwedczuk, projekt scenografii, 1969
pokaz prac Jerzego Jarnuszkiewicza, foyer Dużej Sceny, 1969
Franciszek Starowieyski, Czarna komedia, 1969
Na wystawie będzie można zobaczyć plakat Franciszka Starowieyskiego oraz zdjęcia scenografii Xymeny Zaniewskiej-Chwedczuk do sztuki Czarna Komedia, a także zdjęcia z wystawy Jerzego Jarnuszkiewicza z 1969 roku.
Zaniewska (do 1982 roku główna scenografka Telewizji Polskiej) i Jarnuszkiewicz wykładali na warszawskiej ASP. To właśnie Jarnuszkiewicz zrewolucjonizował nauczanie artystyczne w Polsce. Wprowadził nowatorskie metody kształcenia, a także dokumentacji – jako pierwszy wykorzystał do tego celu fotografię. Co istotne, nigdy nie nauczał na przykładach własnych prac, dlatego też jego twórczość pozostawała raczej mało znana. Indywidualne pokazy rzeźb Jarnuszkiewicza, jak ten w Dramatycznym, należały do rzadkości. Xymena Zaniewska zaprezentowała kilkanaście abstrakcyjnych kompozycji z metalu. Były to ażurowe, geometryczne rzeźby, w większości powstałe ze szkieletowego systemu prętów i podciągów, o aktywnej estetycznie strukturze.
Na wystawie będzie można zobaczyć plakat Franciszka Starowieyskiego oraz zdjęcia scenografii Xymeny Zaniewskiej-Chwedczuk do sztuki Czarna Komedia, a także zdjęcia z wystawy Jerzego Jarnuszkiewicza z 1969 roku.
piątek, 11 marca 2011
Między palaktem a kostiumem - "Poszukiwanie plastycznej całości"
Iwona Księżniczka Burgunda, 1975
Iwona Księżniczka Burgunda, projekt kostiumu
czwartek, 10 marca 2011
„Ja do swojego szajnizmu dochodziłem drogą przez mękę”
Józef Szajna był wybitną postacią świata teatru, twórcą osobistej formuły – posługując się określeniem Zbigniewa Taranienki – „teatru narracji plastycznej”, którą wcielił w życie w dwóch spektaklach zrealizowanych dla Teatru Dramatycznego.
„Życie zmieniam w obraz” – mówił Szajna. Jednocześnie jednak zastrzegał, że jest zwolennikiem dowolności konstruowania rzeczywistości scenicznej. Szajna budował rzeczywistość sceniczną podporządkowaną wizji artystycznej, gdzie związek między wizją a światem pozateatralnym nie musiał podlegać zasadzie prawdopodobieństwa. Dlatego też jego scenografie zdradzały niemal surrealistyczny sposób myślenia: przeskalowane rekwizyty, niczym nieskrępowana wyobraźnia, zagęszczenie przestrzeni.
Myślenie plastyczne o teatrze Szajna przenosił również na swoje plakaty. Wychodząc od malarskiego gestu, kreował świat, którego nie ograniczała szara rzeczywistość. Nie powielał jednak motywów ze scenografii, ale ich charakter. Wykonał projekty plakatów do sztuk: W małym dworku. Wariat i Zakonnica oraz Leonce i Lena, których był również scenografem.
W małym dworku. Wariat i Zakonnica, 1959
Leonce i Lena, 1962
Wariat i Zakonnica, 1959, projekt kostiumu
Na wystawie będzie można zobaczyć plakaty, zdjęcia scenografii oraz projekty kostiumów Józefa Szajny do sztuk: W małym dworku. Wariat i Zakonnica oraz Leonce i Lena.
„Życie zmieniam w obraz” – mówił Szajna. Jednocześnie jednak zastrzegał, że jest zwolennikiem dowolności konstruowania rzeczywistości scenicznej. Szajna budował rzeczywistość sceniczną podporządkowaną wizji artystycznej, gdzie związek między wizją a światem pozateatralnym nie musiał podlegać zasadzie prawdopodobieństwa. Dlatego też jego scenografie zdradzały niemal surrealistyczny sposób myślenia: przeskalowane rekwizyty, niczym nieskrępowana wyobraźnia, zagęszczenie przestrzeni.
Myślenie plastyczne o teatrze Szajna przenosił również na swoje plakaty. Wychodząc od malarskiego gestu, kreował świat, którego nie ograniczała szara rzeczywistość. Nie powielał jednak motywów ze scenografii, ale ich charakter. Wykonał projekty plakatów do sztuk: W małym dworku. Wariat i Zakonnica oraz Leonce i Lena, których był również scenografem.
Na wystawie będzie można zobaczyć plakaty, zdjęcia scenografii oraz projekty kostiumów Józefa Szajny do sztuk: W małym dworku. Wariat i Zakonnica oraz Leonce i Lena.
wtorek, 8 marca 2011
Pan Puntilla i jego sługa Matti
Pan Puntilla i jego sługa Matti spektakl z 1958 roku w reżyserii Konrada Swinarskiego. Plakat i scenografia projektu Tomasza Rumińskiego. Kostiumy projektu Annemarie Rost.
Na wystawie będzie można zobaczyć plakat, projekty kostiumów i zdjęcia ze spektaklu.
sobota, 5 marca 2011
Król Edyp
Na wystawie będzie można zobaczyć plakat Król Edyp Henryka Tomaszewskiego oraz zdjęcia ze spektaklu.
piątek, 4 marca 2011
„Zamiast bardzo dużo gadać, wolałbym trochę narysować.”
„W przebiegu mojej twórczości – mówił Mrożek – nie zaznaczyło się właściwe cięcie pomiędzy rysowaniem a działalnością literacką. W każdym razie rysunek był dla mnie szkołą pisania.”
W 1958 roku Sławomir Mrożek dał wyraz tym słowom, rysując plakat do sztuki swojego autorstwa – Policjanci. Mrożek wypracował tu niezwykle syntetyczną kreskę, sprowadzając sztukę do swej esencji. Jak sam przyznawał, jego rysunki „coraz bardziej zbliżone są do notatki, do pisma, zapisu”. Dzięki owej szkicowości plakat tworzy swobodną i lekką kompozycję, która niemal rygorystycznie trzyma się wskazówek, które zawarł w Uwagach o ewentualnej inscenizacji:
„Sztuka jest męcząca, o ile nie poda jej się wyraźnie i czysto. […] Nie można jej dodawać żadnych figli […] ani dla dowcipu, ani dla dekoracji (dekoratywności). […] Słowem nie robić niczego, co by odbiegało od przedstawienia maksymalnie przejrzystego, nieco surowego i statystycznego, czystego i >>z ciha-pęk<<.” Mrożek to rysujący intelektualista.
Sławomir Mrożek zadebiutował jako rysownik w 1950 roku, od tego momentu regularnie publikował na łamach „Przekroju”, „Szpilek”, „Gazety Wyborczej” czy „Rzeczpospolitej”. Na wystawie będzie można zobaczyć plakat Sławomira Mrożka Policjanci i zdjęcia scenografii.
W 1958 roku Sławomir Mrożek dał wyraz tym słowom, rysując plakat do sztuki swojego autorstwa – Policjanci. Mrożek wypracował tu niezwykle syntetyczną kreskę, sprowadzając sztukę do swej esencji. Jak sam przyznawał, jego rysunki „coraz bardziej zbliżone są do notatki, do pisma, zapisu”. Dzięki owej szkicowości plakat tworzy swobodną i lekką kompozycję, która niemal rygorystycznie trzyma się wskazówek, które zawarł w Uwagach o ewentualnej inscenizacji:
„Sztuka jest męcząca, o ile nie poda jej się wyraźnie i czysto. […] Nie można jej dodawać żadnych figli […] ani dla dowcipu, ani dla dekoracji (dekoratywności). […] Słowem nie robić niczego, co by odbiegało od przedstawienia maksymalnie przejrzystego, nieco surowego i statystycznego, czystego i >>z ciha-pęk<<.” Mrożek to rysujący intelektualista.
Sławomir Mrożek zadebiutował jako rysownik w 1950 roku, od tego momentu regularnie publikował na łamach „Przekroju”, „Szpilek”, „Gazety Wyborczej” czy „Rzeczpospolitej”. Na wystawie będzie można zobaczyć plakat Sławomira Mrożka Policjanci i zdjęcia scenografii.
Subskrybuj:
Posty (Atom)